Πόσο σημαντική είναι η ημερομηνία γέννησης, για την καριέρα ενός ποδοσφαιριστή;

Ένας από τους κύριους στόχους εκείνων που ασχολούνται με τα ελίτ αθλήματα (γονείς, προπονητές, επιστήμονες, διευθυντές κ.λπ.), είναι να κατανοήσουν ποιοι παράγοντες καθιστούν δυνατή την επιτυχία. Η επιρροή του μήνα γέννησης των παικτών είναι μια πτυχή που έχει προσελκύσει μεγάλο ενδιαφέρον, εξετάζοντας πώς επηρεάζει την πιθανότητα επιτυχούς αθλητικής καριέρας. Όσον αφορά τις αναπτυξιακές ηλικίες, οι παίκτες που γεννήθηκαν μεταξύ της 1ης Ιανουαρίου έως 31ης  Δεκεμβρίου του ίδιου έτους, ομαδοποιούνται στην ίδια ηλικιακή κατηγορία. Ωστόσο, η προσωπική ανάπτυξη των παιδιών που γεννήθηκαν τους πρώτους μήνες του έτους, τείνει να είναι πιο προχωρημένη από εκείνα που γεννήθηκαν τον Νοέμβριο ή τον Δεκέμβριο. Αυτή η διαφορά ωρίμανσης είναι γνωστή ως το Relative Age Effect (RAE). Έχοντας αγόρια και κορίτσια με προηγμένη βιολογική ανάπτυξη σε σύγκριση με τους αντιπάλους τους, διευκολύνεται η κατάκτηση αγώνων και πρωταθλημάτων, αν και αυτός που χάνει, μπορεί να έχει μεγαλύτερο τεχνικό-τακτικό ταλέντο. Αυτή η εστίαση στη νίκη σε νεαρή ηλικία μπορεί να οδηγήσει στην επιλογή των πιο βιολογικά προηγμένων παιδιών, παρά το πιο περιορισμένο ταλέντο τους. 

Αλλά πόσο σημαντική είναι η ημερομηνία γέννησης στην αθλητική καριέρα του ποδοσφαιριστή;

Μια πρόσφατη δημοσίευση (2019), ανέλυσε τις ημερομηνίες γέννησης και την επιτυχία της αθλητικής καριέρας 1071 ποδοσφαιριστών που ανήκουν στην ίδια ελίτ ομάδα, τα τελευταία 20 χρόνια. Οι παίκτες ομαδοποιήθηκαν σε 6 κατηγορίες: U-12 (474), U-14 (167), U-16 (182), U-19 (121), εφεδρική ομάδα (192) και την πρώτη ομάδα (n = 35). Η ημερομηνία γέννησης των παικτών ήταν χωρισμένη σε 4 κατηγορίες: Ομάδα Α, όσοι γεννήθηκαν κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους (μεταξύ 1 ης Ιανουαρίου και της 31ης Μαρτίου). Ομάδα Β, το δεύτερο τρίμηνο (μεταξύ 1ης Απριλίου έως τις 30ης Ιουνίου). Ομάδα Γ, το τρίτο τρίμηνο (μεταξύ 1ης Ιουλίου και της 31ης Σεπτεμβρίου. Ομάδα Δ, το τέταρτο τρίμηνο (μεταξύ 1ης Οκτωβρίου και της 31ης Δεκεμβρίου).

Τα αποτελέσματα της μελέτης υποδηλώνουν δύο πολύ συναφή συμπεράσματα: (i) Οι παίκτες που γεννήθηκαν το πρώτο τρίμηνο του έτους, είναι πιο πιθανό να επιλεγούν σε ένα επαγγελματικό σωματείο (ακαδημίες) και να φτάσουν στην ελίτ, από εκείνους που γεννήθηκαν το τελευταίο τρίμηνο, γεγονός που επιβεβαιώνει την επιζήμια επίδραση του το RAE σε νέους παίκτες. Ο αριθμός των παικτών που γεννήθηκαν το πρώτο και το δεύτερο τρίμηνο του έτους, ήταν σημαντικά υψηλότερος (p <0,01) σε σχέση με εκείνους που γεννήθηκαν στο τρίτο και τέταρτο τρίμηνο στις ηλικιακές κατηγορίες U-12, U-14, U-16 και U-19 και την εφεδρική ομάδα. Στην πρώτη ομάδα, δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφορές, αν και διατηρήθηκε παρόμοια κατανομή. Το ποσοστό των παικτών που γεννήθηκαν το πρώτο τρίμηνο σε κάθε κατηγορία ήταν 45,4 (U-12), 46,5 (U-14), 50,9 (U-16), 44,5 (U 19), 39,8 (εφεδρική ομάδα) και 36,4 (πρώτη ομάδα). Όσο για τη στιγμή που εντάχθηκαν στα τμήματα υποδομής της ομάδας, το 45. 1% των παικτών γεννήθηκαν το πρώτο τρίμηνο και μόλις το 10,1% το τέταρτο τρίμηνο. (ii) Ωστόσο, όταν ένας νεαρός παίκτης περάσει τις διαδικασίες επιλογής και υπογράψει σε ένα σύλλογο, οι πιθανότητες να γίνει επαγγελματίας παίκτης, είναι υψηλότερες σε σύγκριση με τους παίκτες που γεννήθηκαν το πρώτο τρίμηνο του έτους. Η πιθανότητα ενός παίκτη να φτάσει σε επαγγελματικό επίπεδο, ήταν 3 φορές υψηλότερη στους παίκτες που γεννήθηκαν το τέταρτο τρίμηνο, σε σύγκριση με εκείνους που γεννήθηκαν στο πρώτο τρίμηνο. Από τους 40 παίκτες (4,7% του συνόλου) που έφτασαν σε αυτό το επίπεδο, 18 γεννήθηκαν το πρώτο τρίμηνο και 9 στο τέταρτο. Αυτό σημαίνει ότι, ενώ το 11,1% αυτών που γεννήθηκαν στο πρώτο τρίμηνο έφτασαν σε επαγγελματικό επίπεδο, μόνο το 4,5% αυτών που γεννήθηκαν το τέταρτο τρίμηνο το πέτυχαν. 

Συμπερασματικά, οι αθλητικοί σύλλογοι δεν πρέπει να μπερδεύονται-παραπλανούνται  από την επιτυχία, στους αγώνες αναπτυξιακών ηλικιών. Γνωρίζουμε ήδη, ότι η υποστήριξη των παιδιών με πρόωρη ηλικιακή ανάπτυξη, αυξάνει τις πιθανότητες νίκης σε αγώνες και τουρνουά. Αντίθετα, το ταλέντο είναι στοίχημα, ακόμη και αν προέρχεται από βιολογικά λιγότερο προχωρημένους παίκτες, που δεν μπορούν να εξασφαλίσουν βραχυπρόθεσμη επιτυχία. Η βιολογική ανάπτυξη διορθώνεται και εξισώνεται. Το τεχνικό-τακτικό ταλέντο όχι. Το Relative Age Effect μπορεί να μας οδηγήσει να χάσουμε παιδιά που μπορεί πραγματικά να είναι πολύ ικανά, για να φτάσουν στο ανώτερο επίπεδο.

Carlos Lago Peñas-Barca Innovation Hub